Het is een moment dat in je geheugen gegrift blijft. Ze zat naast me op de bank, elf jaar oud. Samen keken we naar het nieuws, waar een man, blond geverfd haar, met vurige woorden een menigte toesprak. “Wat willen jullie? Minder Marokkanen? Minder Marokkanen! Daar gaan wij voor zorgen!” Het galmde door de kamer.
Ze draaide haar gezicht naar mij toe, met haar donkere, bijna zwarte ogen die zoveel op die van haar moeder lijken. Haar zwarte krullen, haar trots op haar Marokkaanse roots: het land, het eten, de familie die ze vaak bezocht. Maar ook trots op Nederland. Dit land, waar je vrij bent, waar tolerantie en openheid centraal staan. Ze spreekt vloeiend Nederlands met een stevige Limburgse “G”. Haar wiskundeleraar grapt vaak in de klas: “Alsjeblieft, zeg nog eens Geodriehoek!” – een bewijs van hoe volledig zij zich hier thuis voelt.
En toch, in dat ene moment, met die woorden op de achtergrond, kijkt ze me aan en vraagt met een stem die door mijn ziel snijdt: “Dyon, wat hebben wij misdaan?”
Het was maart 2014. Ze was elf, nu is ze dertien en weet ze dat woorden ladingen dragen. Ze begrijpt nu dat het woord “Marokkanen” niet alleen een nationaliteit aanduidt, maar ook een label kan worden waarmee mensen uitgesloten, geviseerd of zelfs gehaat kunnen worden. Net zoals het woord “bom” zowel vreugdevol kan klinken – “Jij bent de bom, man!” – als angstaanjagend, zoals de bom die onlangs in hartje België ontplofte.
En juist in deze tijd is het kiezen van woorden zo ontzettend belangrijk. Elk weldenkend mens met liefde voor anderen, die gewoon boerenverstand gebruikt, weet dat woorden als wapens kunnen dienen. Politici weten dat hun woorden de kracht hebben om mensen te inspireren of juist te breken. Ze kunnen gemeenschappen verbinden of verdelen. De retoriek van haat, zoals die van Wilders, is een gevaarlijk spel met vuur. Hij speelt in op angsten en onzekerheden, zonder te beseffen – of misschien wel juist doelbewust – dat hij zo massa’s achter zich krijgt met een gedachtegoed dat leidt tot verdeeldheid, haat en destructie.
We kunnen niet langer in hokjes denken, mensen opdelen op basis van kleur, afkomst of grenzen. De wereld is kleiner geworden; de globalisering heeft ons allemaal dichter bij elkaar gebracht. Of we het nu leuk vinden of niet, we zullen het samen moeten doen. We kunnen niet terug naar een fictieve tijd waarin “het eigen volk eerst” stond, want die tijd heeft nooit echt bestaan. Het is een illusie die ons afleidt van waar het werkelijk om gaat: vrede bewaren, samenwerken en luisteren naar elkaar.
Als we onze samenleving, onze wereld, vreedzaam en leefbaar willen houden, dan moeten we ons laten leiden door empathie en begrip. We moeten met ogen en oren open staan voor elkaar, niet met een “oog om oog” mentaliteit vasthouden aan een beeld van de samenleving dat allang achterhaald is. “Eigen volk eerst” klinkt misschien verleidelijk in tijden van onzekerheid, maar in de realiteit leidt het alleen maar tot meer polarisatie, meer haat, en uiteindelijk tot het afbrokkelen van de vredige samenleving die we zo hard proberen op te bouwen.
Wilders en andere politici zoals hij zouden moeten weten dat ze met hun woorden niet alleen stemmen winnen, maar ook verdeeldheid zaaien die diepere wonden slaat in onze samenleving. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar die vrijheid geeft geen vrijbrief om ongebreideld haat te verspreiden. Iedereen weet, diep vanbinnen, dat woorden krachtig zijn. En als je die kracht misbruikt om mensen op te zetten tegen elkaar, dan verdien je geen podium in de politiek.
Daarom stel ik opnieuw: we hebben toezicht nodig. Net zoals er commissies zijn die de ethiek van reclame of media in de gaten houden, zou er een commissie van geleerden moeten toezien op de woorden en daden van politici. Zodra zij hun boekje te buiten gaan en haat of verdeeldheid zaaien, moeten er consequenties volgen. Of dat nu een boete is, of zelfs verwijdering uit hun functie. Want we kunnen niet langer doen alsof politiek slechts een spel is, iets vrijblijvends. Politieke woorden hebben echte gevolgen, voor echte mensen.
De wereld is te klein, en de uitdagingen te groot, om verdeeld te blijven. We moeten onze krachten bundelen en streven naar een samenleving waarin iedereen, ongeacht afkomst of geloof, zich thuis kan voelen. De tijd van het teruggrijpen naar “eigen volk eerst” is voorbij – als het al ooit bestaan heeft. Nu is het tijd voor saamhorigheid, voor een wereld waarin we elkaar zien en horen.
Comments