#3 De gouden lijnen van het leven: Waar kunst wetenschap ontmoet

Soms is het een detail dat een verhaal vertelt. Niet luid. Niet in de spotlight. Maar stil aanwezig. Zoals de gouden lijnen op mijn doeken. Ze glanzen, vangen het licht, trekken je blik. En als je er even langer naar kijkt, zie je dat het niet zomaar lijnen zijn. Ze zijn geheeld, maar nooit verborgen. Ze vertellen een verhaal.

Op de derde cover van ENT & Audiology News is zo’n detail te zien. Een close-up van die gouden structuur. Voor de oplettende kijker is het intussen misschien al een soort signatuur geworden. Maar wat niet iedereen weet: het is meer dan stijl. Het is verhaal. Het is leven.

In mijn spreekkamer, tijdens mijn tinnitusconsulten, hoor ik die verhalen. Verhalen die je raken. Soms rauw, hartverscheurend. Mensen die vastlopen. Die het niet meer weten. Die alles geprobeerd hebben en nergens verlichting vinden. Niet in een pil, niet in een apparaat, niet in een woord.

Een van de verhalen die me altijd bijblijven, is van een oudere mevrouw die door haar leven met lagefrequentiegeluid (LFG) hinder het gevoel had haar evenwicht en rust langzaam te verliezen. Het begon in haar huis, een plek die ooit een toevluchtsoord was, gevuld met herinneringen aan haar geliefde partner. Maar het constante, bijna onzichtbare gedreun van laagfrequent geluid was de stille indringer. De trage, zware brom die geen moment stopte, leek door de muren van haar huis te dringen. Ze kon het nergens meer vermijden. Elk gesprek, elke gedachte, elke daad werd overspoeld door dat geluid, waardoor de wereld steeds kleiner werd. En toen kwam daar tinnitus bij. Een piep die niet stopte, een geluid dat alles wat al moeilijk was, verder verergerde. De tinnitus was de laatste druppel in een glas dat al vol zat van het leven, van verlies, van strijd. De laagfrequentiegeluiden in haar huis, die haar gezondheid letterlijk aantastten, waren de stille dieven die haar kostbare momenten van rust roofden.

De jonge vrouw die naar een concert ging, dacht even te ontsnappen. Het festival, de muziek, de vreugde van de menigte, alles leek het ideale moment om haar stress los te laten. Maar dat ene moment, die ene te harde noot, veranderde alles. Ze raakte tinnitus en hyperacusis. Nu is haar wereld te luid, te chaotisch. Wat ooit haar bron van plezier was, is nu een plaats van angst. De drukte van de stad is niet meer draaglijk, de muziek die ze ooit liefhad klinkt nu als een aanval op haar zenuwen. De stilte van de nacht is nu haar enige toevlucht, maar zelfs daar, in de stilte, is er geen ontsnapping aan de constante ruis in haar hoofd. Alles lijkt overweldigend, alles is te veel. De ruis maakt het moeilijk om in contact te blijven met anderen, om te genieten van wat ooit vanzelfsprekend was. Wat voor haar begon als een avontuur, is nu een strijd om rust te vinden.

En dan is er de vluchteling. Zijn ogen vertellen het verhaal van ongeduld en pijn. Geluiden die zijn thuis veranderden in een oorlogszone, schoten, explosies, het constante geschreeuw. Maar na de vlucht, na de overleving, bleef er iets dat niet zichtbaar was: tinnitus. Het vreemde geluid van een samenleving die hem niet wilde ontvangen. De onwelkomheid van een land waar hij dacht veiligheid te vinden, maar waar geluiden van afwijzing en onbegrip zijn nieuwe realiteit werden. Zijn trauma werd niet gehoord. De fysieke stilte die hij zo verlangde, werd overschaduwd door mentale stormen van onrust en wanhoop. Zijn reis was niet alleen naar een ander land, maar naar een innerlijke strijd waar geluid zijn dagelijkse leven bleef domineren. De geluiden van de oorlog, gevolgd door de geluiden van een maatschappij die geen ruimte bood, maakten het overleven nog zwaarder. Tinnitus was niet alleen een fysieke klacht; het was de herinnering aan de oorlog en het verlies van een thuis.

Deze drie mensen, zo verschillend in hun achtergrond, maar verbonden door het onzichtbare, toch zo ingrijpende geluid van tinnitus en LFG, weerspiegelen de complexiteit van onze ervaringen. Het geluid kan worden gezien als een metafoor voor alles wat we niet willen zien, voor alles wat we niet willen voelen, voor alles wat we proberen te vermijden. Het is alsof de ruis in ons hoofd, de ongemakken van ons lichaam, onze pijn, het onuitgesproken verdriet, allemaal samensmelten in dat ene geluid.

Maar wat we vaak vergeten is dat de tinnitus, het geluid, de LFG, niet altijd het enige probleem is. Het is de druppel die het al volgelopen glas doet overlopen. Het is de schreeuw van een leven vol onverwerkte pijn, verlies, stress, en zorgen. En wat als we dat glas niet proberen leeg te maken? Wat als we ruimte maken voor het geluid, zonder dat het de baas is over ons?

Dat is waar ACT (Acceptance and Commitment Therapy) in het spel komt. In plaats van de tinnitus, de ruis, de pijn te proberen te bestrijden, gaat het om het vinden van ruimte. Niet om te vechten tegen, maar om te accepteren. Niet door het probleem te negeren, maar door het er gewoon te laten zijn. En dan kan er ruimte komen voor andere dingen. Voor de mooie momenten die je nog hebt, voor de relaties die er zijn, voor het leven dat nog leeft, ondanks de pijn.

Zoals in mijn schilderijen. Die gouden strepen zijn ontstaan uit littekens. Verdikkingen op het doek. Een imperfectie die ik niet wegwerkte, maar bedekte met bladgoud. Een eerbetoon aan dat wat pijn deed. Zoals de Japanse kunst van Kintsugi – waar gebroken keramiek met goud wordt hersteld. De breuk blijft zichtbaar, maar maakt het voorwerp waardevoller. Niet ondanks de breuk, maar dankzij de breuk.

En zo zie ik ook de mensen in mijn spreekkamer. Ieder mens is een kunstwerk. Uniek, fragiel, krachtig. Niet perfect, maar echt. En ieder mens draagt iets. Soms zichtbaar, soms niet. Maar altijd voelbaar. En dat wat we dragen, tekent ons. Maakt ons. En soms, als we het aandurven om die pijn niet weg te stoppen maar toe te laten, om hulp te vragen, om inzichten te delen, dan kunnen die littekens goud worden. Draagbaar. Zelfs waardevol.

De tinnitus is dan niet meer alleen de vijand. Het is de gids geworden. De herinnering dat je leeft. Dat er iets in jou is dat gehoord wil worden. En dan krijgt het woord horen een diepere betekenis. Niet enkel auditief, maar existentieel. Horen is dan ervaren. Erkennen. Erbij laten horen.

Die gouden lijnen zijn daar een symbool van. De reis die ieder van ons maakt. De kracht die ontstaat uit kwetsbaarheid. De stilte die je vindt midden in het lawaai. De kunst van balans. Van leven.

Het glas kan groter worden. Er kan ruimte ontstaan. Voor geluid én rust. Voor verdriet én vreugde. Voor wetenschap én kunst. Voor jou.

Want de ware rijkdom ligt niet in wat je nooit hebt hoeven dragen, maar in wat je gedragen hebt en hebt leren koesteren.

Dat is waar deze derde cover over gaat.

Dat is de lijn die loopt door elk doek.

En dat is wat ik zie in jou, als je tegenover me zit.